زندگی با میگرن چیزی فراتر از تحمل یک سردرد ساده است؛ این بیماری با دردهایی ضرباندار و ناتوانکننده همراه است که میتواند تمام جنبههای زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. یکی از عوامل مؤثر در مدیریت این شرایط، تغذیه مناسب است که نقش مهمی در درمان سردرد میگرنی ایفا میکند. اگر شما هم با این مشکل مواجه هستید، بدانید که راهکارهایی موثر برای کنترل آن وجود دارد.
بهطور کلی، یک رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی ضد التهاب مانند منیزیم و امگا ۳، همراه با مصرف آب کافی، میتواند به کاهش دفعات و شدت حملات میگرنی کمک کند. در مقابل، پرهیز از محرکهای رایجی مانند تیرامین (موجود در پنیرهای کهنه) و نیتراتها (موجود در گوشتهای فرآوریشده) نقش مهمی در مدیریت این بیماری دارد.
در کلینیک سلامتکده طاها، ما با تکیه بر درک عمیق از ارتباط میان تغذیه و عملکرد سیستم عصبی، رویکردی درمانی مبتنی بر طب سنتی را دنبال میکنیم. در این مقاله، ضمن پرداختن به موضوع درمان سردرد با طب سنتی ، قصد داریم بهصورت جامع و کاربردی، تمام نکات مرتبط با نقش تغذیه در پیشگیری و کنترل میگرن چیست؟ ، را با شما به اشتراک بگذاریم.
آیا درمان میگرن با رژیم غذایی مناسب امکانپذیر است؟
اگرچه رژیم غذایی و دارو برای میگرن به تنهایی یک «درمان قطعی» محسوب نمیشوند، اما بدون شک جزو قدرتمندترین ابزارها برای مدیریت و کنترل این بیماری هستند. با ایجاد تغییرات در آنچه میخورید و مینوشید، در کنار استفاده درست از دارو برای میگرن، میتوانید کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته باشید و کیفیت آن را به طرز چشمگیری بهبود ببخشید.
نقش تغذیه در کنترل حملات میگرنی
تغذیه از دو راه اصلی بر میگرن تأثیر میگذارد: پیشگیری و تحریک. برخی مواد غذایی دارای خواص ضد التهابی و تثبیتکننده عصبی هستند که میتوانند «آستانه میگرن» شما را بالا ببرند و به صورت یک دارو برای سردرد عمل کنند. این یعنی بدن شما در برابر سایر محرکهای غیرقابل اجتناب مانند استرس، تغییرات آب و هوا یا نوسانات هورمونی مقاومتر میشود. از سوی دیگر، برخی غذاها حاوی ترکیباتی هستند که میتوانند مستقیماً یک حمله را کلید بزنند.
یکی از مهمترین جنبههای پیشگیری، حفظ ثبات قند خون است. افت قند خون که اغلب به دلیل حذف وعدههای غذایی یا مصرف زیاد قندهای ساده رخ میدهد، یک محرک شناختهشده برای میگرن است. خوردن وعدههای غذایی منظم و متعادل به جلوگیری از این نوسانات کمک میکند و به مغز شما انرژی پایداری میبخشد.
چگونه برخی غذاها میگرن را تحریک کرده یا تسکین میدهند؟
مکانیسمهای تاثیر غذا بر میگرن پیچیده و چند وجهی است، اما چند عامل کلیدی در این میان نقش دارند:
- تأثیر بر عروق خونی: برخی ترکیبات شیمیایی مانند تیرامین (موجود در پنیر کهنه) و نیتراتها (در گوشتهای فرآوریشده) میتوانند باعث گشاد شدن یا تنگ شدن رگهای خونی مغز شوند که این تغییرات ناگهانی در جریان خون میتواند درد میگرنی را آغاز کند.
- التهاب: التهاب نقش مهمی در درد میگرن دارد. غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ دارای خواص ضد التهابی قوی هستند و میتوانند به کاهش درد کمک کنند، در حالی که غذاهای فرآوریشده و سرشار از چربیهای اشباع میتوانند التهاب را تشدید کنند.
- محور روده-مغز : تحقیقات جدید نشان میدهد که سلامت روده تاثیر مستقیمی بر مغز دارد. یک میکروبیوم سالم روده به تولید انتقالدهندههای عصبی مانند سروتونین کمک کرده و التهاب را کنترل میکند. عدم تعادل در باکتریهای روده میتواند به افزایش نفوذپذیری روده و ورود مواد التهابی به جریان خون منجر شود که در نهایت سیستم عصبی را حساس کرده و حملات میگرن را تسهیل میکند.
برای درمان میگرن چه بخوریم؟ لیست غذاهای مفید
افزودن برخی مواد غذایی کلیدی به رژیم روزانه میتواند به تقویت سیستم دفاعی بدن شما در برابر حملات میگرنی کمک کند. تمرکز بر روی غذاهای کامل، طبیعی و سرشار از مواد مغذی، بهترین استراتژی است.
چرا مواد غذایی حاوی منیزیم برای درمان میگرن مفید هستند؟
منیزیم یک ماده معدنی حیاتی است که در بیش از ۳۰۰ واکنش بیوشیمیایی بدن نقش دارد و اغلب از آن به عنوان ماده معدنی آرامبخش یاد میشود. تحقیقات نشان داده است که بسیاری از افراد مبتلا به میگرن، سطح منیزیم پایینتری در مغز خود دارند.
نقش منیزیم در پیشگیری از میگرن عبارت است از:
- کاهش تحریکپذیری بیش از حد اعصاب: منیزیم با آرام کردن سیستم عصبی، جلوی فعالیتهای غیرعادی مغز را میگیرد که ممکن است باعث شروع میگرن همراه با نشانههای هشداردهنده (مثل تاری دید یا جرقههای نوری) شود.
- مسدود کردن سیگنالهای درد: این ماده معدنی میتواند گیرندههای درد در مغز را مسدود کند.
- بهبود عملکرد عروق خونی: منیزیم به شل شدن عروق خونی کمک کرده و از اسپاسمهایی که میتوانند منجر به سردرد شوند، جلوگیری میکند.
ماهیهای چرب (سرشار از امگا ۳)
اسیدهای چرب امگا ۳، به ویژه EPA و DHA، به دلیل خواص ضد التهابی قوی خود شناخته شدهاند. این چربیهای سالم به تعادل پاسخهای التهابی در بدن کمک کرده و میتوانند شدت و دفعات حملات میگرن را کاهش دهند.
- منابع عالی: ماهی سالمون، خالمخالی، شاهماهی، ساردین و ماهی تن.
- توصیه عملی: سعی کنید حداقل دو تا سه بار در هفته ماهیهای چرب مصرف کنید.
سبزیجات با برگ سبز تیره 
این سبزیجات نیروگاههای تغذیهای هستند. آنها نه تنها منابع فوقالعادهای از منیزیم هستند، بلکه سرشار از ویتامینهای گروه B، به ویژه ریبوفلاوین (B2) و فولات میباشند که مطالعات نشان دادهاند در کاهش فراوانی میگرن مؤثرند.
- نمونهها: اسفناج، کلمپیچ، برگ چغندر و کلم سبز .
دانهها و مغزها 
دانهها و مغزها میانوعدههایی عالی و سرشار از منیزیم، فیبر و چربیهای سالم هستند. فیبر موجود در آنها به تثبیت قند خون کمک میکند.
- بهترین گزینهها: بادام، بادام هندی، تخم کدو، دانه چیا و دانه کتان.
- نکته کاربردی: دانه کتان منبع گیاهی امگا ۳ نیز هست. برای جذب بهتر مواد مغذی، حتماً آن را به صورت آسیابشده مصرف کنید.
میوههای آبرسان 
کمآبی بدن یکی از شایعترین و در عین حال قابل پیشگیریترین محرکهای میگرن است. نوشیدن آب کافی در طول روز ضروری است، اما میتوانید بخشی از آب مورد نیاز بدن را از طریق میوهها نیز تأمین کنید.
- میوههای غنی از آب: هندوانه، طالبی و خیار.
- موز، یک انتخاب دوگانه: موز نه تنها به آبرسانی کمک میکند، بلکه منبع عالی منیزیم و پتاسیم است که هر دو برای عملکرد صحیح اعصاب و عضلات ضروری هستند.
حبوبات 
حبوبات منابع گیاهی عالی از منیزیم و فیبر هستند. فیبر به هضم آهسته غذا و جلوگیری از نوسانات شدید قند خون کمک میکند. با این حال، در مورد حبوبات باید با کمی احتیاط عمل کرد. در حالی که لوبیا سیاه و نخود برای بسیاری از افراد مفید هستند، برخی حبوبات مانند باقلا و محصولات سویای تخمیر شده حاوی تیرامین بوده و ممکن است برای افراد حساس، محرک باشند. اینجاست که اهمیت یادداشتبرداری روزانه برای شناسایی واکنشهای شخصی شما مشخص میشود.
ریشههای گیاهی 
زنجبیل یک ریشه گیاهی با خواص دارویی قدرتمند است. مطالعات نشان دادهاند که زنجبیل به دلیل ترکیبات ضدالتهابی قوی خود میتواند به اندازه برخی از داروهای رایج میگرن در کاهش درد مؤثر باشد. علاوه بر این، زنجبیل یک درمان فوقالعاده برای تهوع است که یکی از شایعترین علائم همراه با میگرن محسوب میشود.
- نحوه مصرف: میتوانید زنجبیل تازه را در چای داغ دم کنید، پودر آن را در آب حل کرده یا آن را به غذاهای خود اضافه کنید.
قارچ و ماست برای سلامت روده
با توجه به اهمیت محور روده-مغز، تقویت میکروبیوم روده یک استراتژی هوشمندانه است.
- قارچ: قارچها منبع خوبی از ریبوفلاوین (ویتامین B2) هستند و به عنوان پریبیوتیک عمل میکنند؛ یعنی غذای باکتریهای مفید روده را فراهم میکنند.
- ماست: ماستهای یونانی، سرشار از پروبیوتیکها هستند که به حفظ تعادل میکروبیوم روده کمک میکنند.
- نکته مهم: در حالی که ماست برای سلامت روده مفید است، به عنوان یک محصول لبنی تخمیری، ممکن است برای برخی افراد حساس به هیستامین، محرک باشد. بهتر است از ماست ساده و بدون شیرینکنندههای مصنوعی استفاده کرده و واکنش بدن خود را زیر نظر بگیرید.
نوشیدنیها 
آب، حیاتیترین نوشیدنی است. همیشه یک بطری آب همراه خود داشته باشید و در طول روز به طور منظم بنوشید. اما در مورد قهوه، داستان کمی پیچیدهتر است.
- جنبه مثبت: مقدار کمی کافئین (حدود 100 تا 150 میلیگرم) میتواند با تنگ کردن عروق خونی، به توقف یک حمله میگرنی در مراحل اولیه کمک کند. به همین دلیل کافئین در ترکیب بسیاری از داروهای سردرد وجود دارد.
- جنبه منفی: مصرف زیاد و روزانه کافئین یا قطع ناگهانی آن، یکی از دلایل اصلی سردردهای بازگشتی است.
- راهکار: ثبات و اعتدال کلید اصلی است. اگر قهوه مینوشید، سعی کنید هر روز مقدار ثابتی را در ساعت مشخصی مصرف کنید و از مصرف آن در بعدازظهر و شب خودداری کنید تا خوابتان مختل نشود..
برای درمان میگرن چه نخوریم؟ لیست غذاهای محرک
شناسایی و حذف غذاهای محرک شخصی، گامی بزرگ در جهت کاهش حملات میگرن است. در ادامه به برخی از شایعترین محرکهای شناختهشده اشاره میکنیم.
غذاهای حاوی تیرامین 
تیرامین ترکیبی است که در اثر تجزیه پروتئینها در غذاهای کهنه، تخمیر شده یا نگهداری شده برای مدت طولانی ایجاد میشود. برخی افراد مبتلا به میگرن در تجزیه این ماده دچار مشکل هستند که منجر به سردرد میشود.
- منابع اصلی:
- پنیرهای کهنه: چدار، بلوچیز، پارمزان، فتا.
- گوشتهای فرآوریشده و دودی: سالامی، پپرونی، سوسیس، کالباس.
شیرینکنندههای مصنوعی
آسپارتام که در بسیاری از نوشیدنیهای رژیمی و غذاهای بدون قند یافت میشود، برای درصد کمی از افراد مبتلا به میگرن یک محرک قوی است. همیشه برچسب محصولات را برای شناسایی این افزودنی بررسی کنید.
شکلات و کافئین بیش از حد
شکلات یکی از بحثبرانگیزترین محرکهاست. در حالی که بسیاری آن را مقصر میدانند، برخی تحقیقات نشان میدهند که میل به خوردن شکلات ممکن است خود یکی از علائم مرحله پیشدرآمد میگرن باشد، نه علت آن. با این حال، شکلات حاوی کافئین و ترکیبی به نام فنیلاتیلآمین است که میتواند برای افراد بسیار حساس، محرک باشد. همانطور که قبلاً ذکر شد، مصرف بیش از حد کافئین یا قطع ناگهانی آن نیز یک محرک قطعی است.
مرکبات و برخی میوههای خاص
اگرچه مرکبات (پرتقال، لیمو، گریپفروت) به اندازه سایر موارد شایع نیستند، اما برای برخی افراد میتوانند محرک باشند. همچنین، میوههایی مانند موز خیلی رسیده و آووکادو با گذشت زمان تیرامین بیشتری تولید میکنند و ممکن است مشکلساز شوند.
غذاهای حاوی نگهدارنده
- مونوسدیم گلوتامات (MSG): این افزودنی که برای تقویت طعم به کار میرود، در بسیاری از غذاهای فرآوریشده، کنسروها، سسها و غذاهای رستورانی یافت میشود و یک محرک شناختهشده است.
- نیترات و نیتریت: این مواد نگهدارنده که عمدتاً در گوشتهای فرآوریشده مانند سوسیس و بیکن استفاده میشوند، میتوانند رگهای خونی را گشاد کرده و باعث سردرد شوند.
نوشیدنیهای الکلی
الکل، به ویژه شراب قرمز، یکی از قویترین و شایعترین محرکهای میگرن است. دلایل احتمالی آن شامل کمآبی بدن، و وجود ترکیباتی مانند هیستامین، سولفیتها و تیرامین در این نوشیدنیهاست.
بخورید (غذاهای مفید) پرهیز کنید (غذاهای محرک)
ماهیهای چرب: سالمون، خالمخالی پنیرهای کهنه: چدار، بلوچیز، پارمزان
سبزیجات برگدار: اسفناج، کلمپیچ گوشتهای فرآوریشده: سوسیس، کالباس
مغزها و دانهها: بادام، تخم کدو شیرینکنندههای مصنوعی: آسپارتام
میوههای آبرسان: هندوانه، موز نوشیدنیهای الکلی: به ویژه شراب قرمز
حبوبات (با احتیاط): لوبیا سیاه، نخود غذاهای حاوی MSG: غذاهای فرآوریشده
ریشهها: زنجبیل مرکبات (برای برخی): پرتقال، لیمو
غذاهای پروبیوتیک: ماست ساده (با احتیاط) کافئین بیش از حد یا نامنظم
رژیم غذایی مناسب تا چه حد در کنترل حملات میگرنی موثر است؟
یک رژیم غذایی هوشمندانه و شخصیسازیشده میتواند تأثیر عمیقی بر کنترل میگرن و کاهش خطرات میگرن داشته باشد. این رویکرد به شما قدرت میدهد تا به جای واکنش منفعلانه به درد، به صورت فعال در مدیریت سلامت خود نقش داشته باشید
اهمیت یادداشتبرداری از رژیم غذایی برای شناسایی محرکها
از آنجایی که محرکها از فردی به فرد دیگر متفاوت هستند، بهترین راه برای شناسایی عوامل مشکلساز برای شما، نگه داشتن یک دفترچه یادداشت روزانه است. این کار به شما و پزشکتان کمک میکند تا الگوهای پنهان را کشف کنید.
برای این کار:
- چه چیزهایی را ثبت کنید: هر چیزی که میخورید و مینوشید، زمان مصرف، زمان شروع سردرد، شدت آن و سایر علائم را یادداشت کنید.
- عوامل دیگر را فراموش نکنید: عواملی مانند کیفیت خواب، سطح استرس، فعالیت بدنی و (برای خانمها) چرخه قاعدگی را نیز ثبت کنید.
- صبور باشید: ممکن است چند هفته طول بکشد تا یک الگوی مشخص پدیدار شود.
نقش یک رژیم غذایی ثابت و منظم در پیشگیری
ثبات کلید پیشگیری از میگرن است. مغز افراد مبتلا به میگرن به تغییرات بسیار حساس است و این شامل تغییرات در سطح انرژی نیز میشود.
- هرگز وعدههای غذایی را حذف نکنید: حذف یک وعده غذایی باعث افت قند خون (هیپوگلیسمی) میشود که یک محرک بسیار قوی برای میگرن است.
- وعدههای کوچک و مکرر بخورید: به جای سه وعده بزرگ، خوردن پنج تا شش وعده کوچک در طول روز به حفظ سطح قند خون پایدار کمک میکند.
- ترکیب هوشمندانه: اطمینان حاصل کنید که هر وعده غذایی شما حاوی ترکیبی از پروتئین، چربیهای سالم و کربوهیدراتهای پیچیده (مانند غلات کامل) باشد تا انرژی به آرامی آزاد شود.
درمان میگرن با طب سنتی : راهکارهای مکمل
درمان میگرن با طب سنتی، شامل ترکیبی از اصلاح سبک زندگی، رژیم غذایی و بهرهگیری از گیاهان دارویی است که میتواند بهعنوان یک رویکرد جامع در کنار درمانهای دیگر مؤثر باشد. علاوه بر رژیم غذایی، برخی از گیاهان دارویی و دمنوشها نیز میتوانند به عنوان بخشی از یک برنامه کامل برای مدیریت میگرن مورد استفاده قرار گیرند.
بهترین دمنوش برای میگرن
- دمنوش بابونه : این گیاه به دلیل خواص آرامبخش و ضدالتهابی خود مشهور است و میتواند به ویژه برای سردردهای ناشی از استرس و تنش مفید باشد.
- دمنوش زنجبیل : همانطور که پیشتر گفته شد، زنجبیل یک ضد التهاب قوی و یک درمان موثر برای تهوع ناشی از میگرن است.
- دمنوش نعناع فلفلی : منتول موجود در نعناع فلفلی به شل شدن عضلات و کاهش درد کمک میکند و به ویژه برای سردردهای تنشی که اغلب با میگرن همراه هستند، مفید است.
اینها نمونههایی از دمنوش برای میگرن هستند که میتوانند به کاهش درد و علائم کمک کنند.
درمان میگرن و سردرد با رویکردی تخصصی و طبیعی
اگر از میگرن و سردردهای مزمن رنج میبرید، پکیج تخصصی سردرد سلامتکده طاها با چهار محصول طبیعی و درمانی، از جمله قرص گیاهی برای درمان سردرد، راهحلی موثر و ایمن برای شماست. این روش با تمرکز بر پاکسازی سینوسها، بهبود گوارش، کاهش التهاب و تصفیه خون، به درمان ریشهای کمک میکند.
درمانها زیر نظر دکتر امیر رشیدی، متخصص طب سنتی و کایروپراکتیک با تجربهای بینالمللی، ارائه میشود.
برای دریافت مشاوره تخصصی و رزرو نوبت، همین حالا تماس بگیرید.
جمع بندی
کنترل میگرن بیشتر از آن چیزی است که فکر میکنید به خودتان بستگی دارد، و از تغذیه روزانهتان شروع میشود. با افزودن مواد مفید مثل منیزیم و امگا ۳ به رژیم غذایی و شناخت دقیق محرکهای شخصی، میتوانید شدت و تعداد حملات میگرن را کم کنید و حال بهتری داشته باشید.
این مسیر، بیشتر شبیه یک فرایند شناخت بدن است تا یک رژیم سخت و محدودکننده. چون هر فرد شرایط خاص خود را دارد، بهتر است از یک روش جامع استفاده شود که ساختار بدن و سیستم عصبی را هم بررسی کند تا نتیجه درمان بهتر باشد.
اگر آمادهاید زندگیتان را از دست میگرن پس بگیرید، مشاوران سلامتکده طاها با برنامهای کامل و متناسب با وضعیت شما در کنارتان هستند.
سوالات متداول
آیا قهوه برای میگرن خوب است یا بد؟
هر دو. مقدار کمی کافئین میتواند به توقف یک حمله حاد کمک کند، اما مصرف منظم و زیاد آن باعث سردردهای ناشی از ترک کافئین میشود.
بهترین میوه برای تسکین میگرن چیست؟
میوههای سرشار از آب مانند هندوانه برای آبرسانی، و موز به دلیل داشتن منیزیم و پتاسیم، گزینههای بسیار خوبی هستند.
آیا ماست و لبنیات باعث تشدید میگرن میشوند؟
بستگی به فرد دارد. پنیرهای کهنه به دلیل داشتن تیرامین یک محرک رایج هستند. ماست ساده میتواند برای سلامت روده مفید باشد، اما برخی افراد به لبنیات تخمیری حساسیت دارند.
بهترین نوع منیزیم برای درمان میگرن کدام است؟
منیزیم گلیسینات اغلب به دلیل جذب بالا و سازگاری بهتر با دستگاه گوارش توصیه میشود.
آیا شکلات تلخ برای میگرن مفید است؟
شواهد متناقض است. میل به شکلات ممکن است یکی از علائم اولیه میگرن باشد، نه علت آن. با این حال، شکلات تلخ منبع خوبی از منیزیم است. اعتدال کلیدی است.
برای میگرن قاعدگی چه بخوریم؟
بر روی غذاهای غنی از منیزیم و امگا ۳ تمرکز کنید. مکملهایی مانند ویتامین B2 و E نیز ممکن است تحت نظر پزشک مفید باشند.
آیا روزه گرفتن میتواند باعث حمله میگرنی شود؟
بله، حذف وعدههای غذایی و کمآبی بدن به دلیل افت قند خون، از محرکهای قوی برای بسیاری از افراد هستند.
بهترین دمنوش برای میگرن عصبی چیست؟
دمنوشهایی مانند بابونه و نعناع فلفلی به دلیل خواص آرامبخش و شلکننده عضلات، گزینههای عالی برای میگرن عصبی هستند.
آیا درمان قطعی میگرن با تغذیه ممکن است؟
«درمان قطعی» وجود ندارد، اما رژیم غذایی مناسب میتواند به طور قابل توجهی فراوانی و شدت حملات را کاهش دهد و یک ابزار مدیریتی قدرتمند است.
چه ویتامینهایی برای میگرن مفید هستند؟
مطالعات از اثربخشی ریبوفلاوین (B2)، ویتامین D و ویتامین B12 در پیشگیری از میگرن حمایت میکنند.